In de Zwolse voetbalwereld vroeg men zich af of onder de slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog ook Zwolse voetballers waren. Een comité bestaande uit Paul Benning, Folly van Dam, Jaap Hagedoorn, John Kuijer en Henk Twerda boog zich over die vraag.
Dit jaar is het 75 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog ten einde kwam. Door de coronacrisis gingen alle grote herdenkingsevenementen niet door. Desondanks was er veel aandacht voor de herdenking van de oorlog en oorlogsslachtoffers. Het comité vroeg zich af waar te beginnen met onderzoek naar Zwolse voetballers. “Clubarchieven, als ze al bewaard zijn, leveren lang niet altijd informatie op.”
Monument
Via Jurryt van de Vooren, een sportjournalist die landelijk onderzoek doet naar oorlogsslachtoffers in de sportwereld, kwamen de Zwollenaren op het spoor van het oorlogsmonument van de KNVB uit 1949. De bond had aangesloten clubs gevraagd om namen van omgekomen leden. Dat resulteerde in een namenmonument, waarop ook dertien Zwollenaren staan.
Razzia
Het onderzoek leverde echter tien extra namen op (zie inzet). “We weten niet of we daarmee compleet zijn”, zegt Henk Twerda. Inmiddels zijn er dus 23 namen achterhaald (zie inzet). Het betreft tot nu toe alleen van leden van ZAC, PEC en Be Quick’28. Daaronder zijn bijvoorbeeld ook leden van de Zwolse Joodse familie Veterman: Koos en zijn zonen Meijer, Koos jr en Elias en hun neef Meijer, vermoord in Auschwitz en Sobibor. En Henri Zilverberg, die de pech had opgepakt te worden bij een razzia in Amsterdam en al op 16 september 1941 in Mauthausen werd vermoord. Zij allen voetbalden bij PEC.
Bombardement
Willem Lengton, wiens naam voortleeft in de scoutinggroep met die naam, voetbalde zowel voor PEC als voor ZAC. Hij zat in het verzet en werd opgepakt. Op 14 april 1944, precies een jaar voor de bevrijding van Zwolle, werd hij op de Waalsorpervlakte gefusilleerd. Soms was er sprake van een ongeluk, zoals bij Jan Albert Beltman, lid van Be Quick. Hij werkte bij de NS en kwam om bij een bombardement op 8 december 1944. Of Cornelis Masseus, PEC-er en werkzaam bij de PTT, die terechtkwam in Buchenwald en daar kort voor het einde van de oorlog stierf.
Namen
Om de lijst completer te maken en eventueel tot een herinneringsmonument te komen, is het Zwolse comité op zoek naar nog meer namen van Zwolse voetballers die omkwamen als gevolg van de oorlog: vermoord, geëxecuteerd, gestorven van uitputting in een kamp of door een bombardement. Wie informatie heeft, ook over de al bekende namen, kan contact opnemen met Henk Twerda (henktwerda@ziggo.nl) of Jaap Hagedoorn (jhgdoorn@xs4all.nl).
De bij het comité bekende namen zijn:
Be Quick’28: Jan Albert Beltman, Gerrit Jan van Vilsteren en Willem Westerbeek
PEC: T.H. Bruins, G. de Groot, W. Geerts, H. Hassebroek, Eduard Johan Herman Keilholz, Nicolaas Martinus of Leendert Koper, Cornelis Masseus, Jurre Nossent, Dirk Jan Overmars, Erich Walther Passmann, H. Sattler, A. Spanhaak, Elias Veterman, Jacob Veterman, Koos Veterman, Meijer Veterman, Meijer Veterman, Henri Zilverberg
ZAC: J. Jansen en Willem Lengton.
