Advies sportraad: stop met de handel in voetbaldromen van jonge kinderen
Commerciële voetbalscholen Harde conclusies in een onafhankelijk onderzoek naar voetbalscholen: kinderen moeten worden beschermd tegen exploitatie. Daarvoor zou het amateurvoetballandschap op de schop moeten.
In het amateurvoetbal is een te sterke focus op „geld verdienen aan jeugdig voetbaltalent”, waardoor de kans op excessen wordt vergroot en het amateurvoetballandschap op de lange termijn wordt beschadigd. Dit schrijft de onafhankelijke Sportraad Amsterdam in een advies aan de gemeente Amsterdam.
Vooral de invloed van commerciële voetbalscholen is groot, vindt de Sportraad, waardoor het traditionele verenigingsleven wordt verzwakt, „onrealistische voetbaldromen” worden aangewakkerd en „onwenselijke afhankelijkheidsrelaties” ontstaan tussen trainers en jonge kinderen. Het zijn allemaal argumenten waardoor de Sportraad concludeert dat de „handel in voetbaldromen” moet worden „gestopt”.
Het is de eerste keer dat een onafhankelijk adviesorgaan aanbevelingen doet over de omgang met commerciële voetbalscholen in het amateurvoetbal. Het advies is gericht aan de gemeente Amsterdam. Maar de Sportraad, die de afgelopen twee jaar sprak met tal van betrokkenen, stelt nadrukkelijk dat het gaat om landelijke problemen. Ze zouden graag zien dat hun analyse en aanbevelingen een landelijk debat aanjagen, zegt voorzitter Ageeth Telleman van de Sportraad Amsterdam. „Dat klinkt misschien wat onbescheiden. Maar we zien dat commerciële voetbalscholen in hoog tempo de verenigingsstructuur uithollen en dat is niet alleen een Amsterdams fenomeen, laat staan iets dat de gemeente in haar eentje kan oplossen.”
Het advies volgt op een eerder onderzoek in opdracht van de Sportraad, de KNVB en de gemeente Amsterdam. In dat onderzoek, van begin maart, concludeerden onderzoekers al dat er de afgelopen jaren veel commerciële voetbalscholen zijn gekomen. Ze bieden tegen relatief hoge tarieven gespecialiseerde trainingen aan kinderen, die daardoor betere voetballers zouden worden. Veel voetbalscholen hebben nauwe contacten met profclubs, die veel scouten bij de scholen. Een training kost er gemiddeld 13 euro, tegen nog geen 2 euro bij een klassieke voetbalvereniging. Alleen in Amsterdam – de enige gemeente waar het is bijgehouden – zijn al zo’n tachtig commerciële voetbalscholen.
Uit een serie artikelen in NRC bleek vervolgens hoe diep de voetbaldromen kunnen ingrijpen op de levens van jonge kinderen. Zo deed Marinio Dreischor (14) zijn verhaal. Hij traint bij twee commerciële voetbalscholen en werd al uitgenodigd voor stages bij AZ, Ajax, FC Volendam en PSV. Steeds viel hij af, met de bijbehorende teleurstelling. Toch hoopt hij nog steeds op een profcarrière. „Dan denk ik: ik ga gewoon nóg harder werken”, zei Marinio Dreischor.
De Sportraad ziet dat veel profclubs ieder weekend de amateurvelden „afstropen” op zoek naar zes-, zeven- of achtjarig talent. Zes Eredivisieclubs gaven in de artikelenreeks toe dat ze vaak scouts naar de voetbalscholen sturen. Het niveau ligt er hoog en ze zijn nu eenmaal bang om net dat ene talent te missen, ook al leidt dat soms tot diepe teleurstelling bij jonge kinderen die steeds weer worden afgewezen. Jorg van der Breggen, hoofd voetbalontwikkeling bij voetbalbond KNVB, sprak van „een maakbaarheidsillusie” die mede door commerciële voetbalscholen in stand wordt gehouden. De bond wil liever dat profclubs scouten bij traditionele amateurverenigingen, waar het sociale vangnet sterker is en de focus op succes minder.
De Sportraad Amsterdam maakt zich niet alleen zorgen over de „overdreven focus op prestaties in het jeugdvoetbal”, over zaakwaarnemers en makelaarskantoren die tegen voetbalscholen aanschurken en het „uithollen” van traditionele verenigingen, maar is ook bang voor excessen door het ontbreken van toezicht. „Aangezien er geen enkele drempel bestaat om een voetbalschool op te richten en vrijwel iedere vorm van toezicht of controle ontbreekt kunnen kinderen in zeer kwetsbare posities belanden”, schrijft de Sportraad. Het noemt daarbij het voorbeeld van Gwendell van R., de eigenaar van een Amsterdamse voetbalschool, die onlangs werd veroordeeld tot een meerjarige celstraf voor, onder meer, het uitbuiten van minderjarige voetbaltalenten.
‘Stop met jong selecteren’
Als het gaat om oplossingen, dan ziet de Sportraad graag dat gemeenten en de KNVB groot denken. Niet alleen voetbalscholen moeten „kritisch onder de loep worden genomen”, maar ook „de hele bestaande voetbalinfrastructuur.” Dat moet gebeuren via drie lijnen: het uitbannen van de handel in voetbaldromen, het verenigingsaanbod versterken en voetbalscholen reguleren. Daarbij wordt in eerste instantie gekeken naar profclubs. De Sportraad stelt dat zij hun banden met commerciële voetbalscholen moeten „verbreken”, omdat prima gescout kan worden bij het „unieke” en „fijnmazige” netwerk van ruim 3.000 amateurclubs in Nederland. Ook moeten profclubs „stoppen met het selecteren van kinderen op te jonge leeftijd”. De Sportraad haalt wetenschappelijk onderzoek aan waaruit blijkt dat scouten op jonge leeftijd weinig nut heeft, omdat voetbalkwaliteiten en fysiek van kinderen simpelweg nog te sterk in ontwikkeling zijn.
Toch ziet de Sportraad dat veel profclubs nog altijd ieder weekend de amateurvelden „afstropen” op zoek naar zes-, zeven- of achtjarig talent. „Dit zorgt voor veel onrust bij kinderen, ouders, teams en verenigingen”, staat in het rapport. Tot kopieergedrag leidt het bovendien, want „ieder weekend doen zelfbenoemde voetbalmakelaars, voetbalscholen en gerenommeerde amateurclubs precies hetzelfde.”
Het advies: investeer liever in voetbaldeelname in de breedte, waardoor de vijver aan talent groter wordt, en selecteer later. Om dat te stimuleren zou de KNVB geen opleidingsvergoedingen meer moeten uitkeren aan amateurclubs voor spelers die een contract tekenen bij een profclub. Het geld zou juist verdeeld moeten worden over álle clubs, met de grootste bedragen voor verenigingen met de meeste jeugdspelers. „Het klinkt heel charmant dat de amateurclub waar Frenkie de Jong is begonnen geld verdient aan zijn succes, maar je moet voorkomen dat dit een doel op zich wordt”, zegt Sportraad-voorzitter Telleman. Tegelijkertijd zouden gemeenten hun verenigingen kunnen helpen om sterker te worden, bijvoorbeeld door het opzetten van een „stedelijke trainerspool” die het niveau van coaches hoger kan maken.
Helemaal uitbannen van commerciële voetbalscholen ziet de Sportraad niet als een realistisch doel. Reguleren kan wel, schrijven de onderzoekers. Dat kan bijvoorbeeld door een inschrijving bij de Kamer van Koophandel te eisen, tarieven voor trainingen te maximeren en controles op sociale veiligheidseisen. Over voetbalscholen die samenwerken met een voetbalmakelaar is de Sportraad duidelijk: zij zouden geen gebruik meer mogen maken van gemeentelijke voorzieningen, zoals trainingsvelden.
Het zijn veelomvattende en vooral verregaande aanbevelingen. Zijn ze ook realistisch? Telleman: „We zijn niet naïef, we weten dat er veel belangen spelen. Maar we zien ook de ontwrichtende effecten op amateurverenigingen. Daar hebben uiteindelijk óók de profclubs last van.”
Door :Enzo van Steenbergen en Joris Kooiman
12 april 2022
Klik hier voor het originele artikel in het NRC.
